بررسی مدیریت کاهش مخاطرات تنش های سرما در انار با حضور عضو هیات علمی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری در رادیو اقتصاد
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، دکتر محمدرضا وظیفه شناس، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم باغبانی و پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، در برنامه مجله رادیویی کشاورزی رادیو اقتصاد حضور یافت و درباره مدیریت کاهش مخاطرات تنش های سرما در انار گفتگو کرد.
دکتر وظیفه شناس در بخشی از سخنان خود گفت: انار میوه ای است که مجموعه ای از خاصیت ها را داراست. این میوه دارای خواص دارویی بوده و از دوران گذشته مورد استفاده قرار می گرفته است. در کشور عزیزمان ایران نیز از تمامی قسمت های آن، اعم از شاخه، برگ و میوه، به عنوان دارو استفاده می شود. انار به دلیل داشتن آنتی اکسیدان بالا، دارای ارزش غذایی بسیار بالایی است.
وی افزود: این درخت دارای پتانسیل بالایی در فلات مرکزی ایران و بسیاری از نقاط دیگر کشور است و حتی امروزه در شمال کشور نیز کشت می‌شود، البته به جز استان هایی مانند گیلان که شرایط اقلیمی خاصی دارند. اما در فلات مرکزی، مجموعه ای از تنش های زنده و غیرزنده، از جمله آفات کرم گلوگاه، مگس میوه مدیترانه، چوبخوار و همچنین تنش های غیرزنده مانند سرمازدگی، شوری خاک و کاهش کیفیت خاک، مانع از بهره وری مطلوب این محصول شده اند. در حال حاضر، تولید انار در کشور حدود یک میلیون و دویست هزار تن است، اما مسئله مهم کیفیت محصول است. این‌که آیا ما می توانیم اناری با کیفیت بالا تولید کنیم و در زمره کشورهای صادر کننده برتر قرار بگیریم، موضوعی است که باید با مدیریت تنش های این میوه مقدس به آن پرداخته شود.
وی درباره مدیریت برداشت انار تصریح کرد: اگر بتوانیم فرآیند برداشت را به درستی مدیریت کنیم، می توان کیفیت محصول را افزایش داد. انار در چند مرحله می رسد و در زمان برداشت، ممکن است گل های اول، دوم و سوم روی درخت وجود داشته باشند. بنابراین، حتی هنگام برداشت، گل هایی روی درخت باقی می مانند. همچنین پس از برداشت، مدیریت تغذیه اهمیت ویژه ای دارد. یکی از توصیه های مهم در این زمینه، استفاده از ترکیباتی مانند فروت ست قبل از خزان کامل درختان انار است. در گذشته که زمستان های بسیار سردی داشتیم، کشاورزان کود ها را به صورت دپو در زمین قرار می دادند تا با ورود به زمستان، درخت در خواب کامل باشد. اما اکنون شرایط تغییر کرده است و ما نباید بعد از برداشت، زمین را گرم کنیم یا کود دامی نپوسیده پای درخت بریزیم، زیرا این اقدام باعث فعال شدن مجموعه‌ای از آفات در باغ خواهد شد.
وی ادامه داد: تمامی کوددهی ها باید به بعد از رفع خطر یخبندان زمستانه موکول شوند. نیاز سرمایی انار بین ۲۰۰ تا 8۰۰ ساعت است که این میزان از آبان تا دی ماه تامین می شود. اما اگر قبل از پایان این دوره، اقداماتی مانند هرس شدید، به ویژه هرس سبز یا حذف شاخه های زنده یا افزودن بیش از حد کودهای دامی، خصوصا کود گوسفندی که گرمای بالایی دارد انجام شود، درخت بیدار شده و این بیداری همزمان با ظهور سرماهای بهاره خواهد بود که بسیار خطرناک است.
وی با تاکید بر اهمیت شناخت منطقه و خاک، افزود: درختان انار مانند سایر درختان خزان کننده، نیاز به مدیریت علمی دارند. بنابراین شناخت خاک، آزمایش و آنالیز آن و برنامه ریزی بر اساس شرایط منطقه ضروری است. کودهای دامی باید پس از رفع خطر یخبندان استفاده شوند، که این زمان بسته به منطقه ممکن است از ۸ بهمن تا ۱۵ اسفند متغیر باشد. برای احداث باغات انار، سالانه ۳۰ تن کود دامی پوسیده در هکتار استفاده می‌شود و برای باغات بارده این میزان حدود ۱۰ تن در هکتار است. به همراه این کودها برخی کودهای شیمیایی نیز مصرف می‌شوند، به طوریکه برای هر درخت بین ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم کود در سایه‌انداز درخت بکار می‌رود.
وی همچنین درباره تاثیر کیفیت آب آبیاری بر رشد درختان انار گفت: گاهی اوقات آب مورد استفاده دارای شوری یا بی کربنات بالا است، که این امر بر رشد درخت تاثیر منفی می گذارد. برای مثال در منطقه‌ای باغداری با مدیریت صحیح کوددهی، در اوایل فصل رشد نتایج خوبی مشاهده کرد، اما در اواسط تابستان با زرد شدن برگ ها مواجه شد. بررسی ها نشان داد که علت این مشکل بی کربنات بالای آب آبیاری بوده است. این فرد با تغییر روش آبیاری از غرقابی به تحت فشار قصد داشت راندمان آب را افزایش دهد، اما از آنجاکه آب دارای بی کربنات بالا بود و گردش مناسب در خاک نداشت موجب بروز مشکلاتی شد.
ایشان تاکید کردند که انجام آزمایش های آب، برگ و خاک، همراه با رعایت اصول مدیریت بهینه تغذیه و آبیاری، می تواند بهبود کیفیت تولید انار را به همراه داشته و جایگاه ایران را در صادرات این محصول استراتژیک ارتقا دهد.